Ratusz w Nowym Warpnie

Datowany na koniec XVII wieku ratusz w Nowym Warpnie to unikatowy na terenie województwa zachodniopomorskiego ryglowy budynek miejskich władz samorządowych. Budowla stanowi dominantę architektoniczno-przestrzenną placu rynkowego, jest jednym z najstarszych obiektów zabytkowych Nowego Warpna (wraz z kościołem), waloryzuje zabudowę układu staromiejskiego. W 2012 roku ratusz w Nowym Warpnie został wyróżniony w konkursie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pod nazwą „Zabytek Zadbany”.

Obiekt wpisany do rejestru zabytków: nr A-424 / 1956 r.

Słowa kluczowe: ratusz, konstrukcja ryglowa, drewno dębowe, cegła

Lokalizacja

Nowe Warpno, Pl. Zwycięstwa 1, gm. Nowe Warpno, pow. policki

Zobacz lokalizacje na mapie OpenStreetMap

Ratusz posadowiony jest w centrum układu staromiejskiego, pośrodku placu rynkowego (ob. plac Zwycięstwa). Przed fasadą (elewacja południowa, od strony ulicy Kościuszki) rosną okazałe lipy.

Historia

Ryglowy ratusz wybudowany został w latach 1696 – 1697, w miejscu starszego ratusza gotyckiego, który uległ zniszczeniu w licznych pożarach, w XVI i XVII wieku. W końcu XIX wieku prowadzono prace remontowe we wnętrzu obiektu i przy ryglowych elewacjach. Na początku XX wieku do głównej bryły dobudowano ryglową remizę z trzema wrotami dla wozów strażackich; w latach 60. XX wieku została zaadaptowana na cele urzędu miejskiego.

Przed 1945 rokiem w ratuszu znajdowały się zbiory naczyń cechowych i pamiątek historycznych, związanych z działalnością tutejszych cechów; po wojnie uległy one jednak rozproszeniu. Remonty obiektu przeprowadzano w latach 1965 – 1968, w 2. połowie lat 90. XX wieku, a w 2011 roku ratusz został poddany kompleksowym pracom remontowo – konserwatorskim. Obiekt do dziś użytkowany jest zgodnie ze swoją pierwotną funkcją.

Opis

Ratusz w Nowym Warpnie wzniesiony został w technice ryglowej, pierwotnie na planie prostokąta, z czworoboczną wieżą wtopioną w korpus od strony zachodniej. W późniejszym okresie bryłę poszerzono od strony północnej o trakt remizy, obecnie funkcjonalnie powiązany z korpusem głównym. Wejście główne (od południa) prowadzi do obszernej sieni, z narożną jednobiegową klatką schodową.

Bryła rozczłonkowana, z wysokim dwukondygnacyjnym korpusem głównym, nakrytym dachem dwuspadowym i niższymi partiami bocznymi o osobnych dwuspadowych zadaszeniach. Nad całością dominuje sylweta czterokondygnacjowej wieży, zwieńczona barokowym hełmem z wysmukłą ośmioboczną latarnią i sterczyną z wiatrowskazem. Dach dawnej remizy akcentowany jest sygnaturką, o formie nawiązującej do hełmu wieży.

Szkielet ścian wykonany jest z drewna dębowego, a wypełnienie kwater stanowi cegła ceramiczna (wtórna, z przełomu XIX/XX wiek). Pierwotna ryglowa konstrukcja ścian remizy, została przemurowana - w obrębie parteru – cegłą ceramiczną i otynkowana.

Elewacje o czytelnych szachownicowych podziałach, wydzielonych elementami konstrukcyjnymi (jak słupy, rygle, podwaliny i oczepy), skontrastowanymi kolorystycznie z białymi płaszczyznami pól międzyryglowych. Ukośne zastrzały, wzmacniające konstrukcję, występują w ścianach szczytowych, a także w kwaterach przyśrodkowych ściany wschodniej korpusu głównego (w kształtcie litery „K”). Końcówki belek stropowych pierwszej kondygnacji w licu elewacji przesłonięte są deskami.

W środkowej części przyziemia korpusu głównego zachowana jest obszerna sień frontowa, skomunikowana z bocznymi pomieszczeniami biurowymi i salą konferencyjną. Brak historycznych elementów wystroju i wyposażenia. Pozostałe wnętrza wtórne rozplanowane, zwłaszcza w obrębie dawnej remizy, o zamurowanych otworach wrót.

Fotogrametria

Poniższa prezenetacja "Model 3D - Ratusz w Nowym Warpnie" w technologii rzeczywistości wirtualnej i rozszerzonej wykorzystuje zewnętrzny portal Sketchfab i ma rozmiar około 260MB.

Prezenetacja "Model 3D - Ratusz w Nowym Warpnie".

Alternatywny opis prezentacji "Model 3D - Ratusz w Nowym Warpnie": Budynek złożony z wielu części o różnych wysokościach. Dachy spadziste z wysoką wieżą. Widoczna konstrukcja budynku w formie szachownicy.

Źródła

    Bibliografia:
  • J. Kochanowska, Perły Pomorza, Szczecin 2011, s. 100;
  • W. Łopuch, Nowe Warpno i okolice, Szczecin 2010;
  • J. Pilch, S. Kowalski, Leksykon zabytków architektury Pomorza Zachodniego i ziemi lubuskiej, Warszawa 2012, s. 127;
  • Karta ewidencyjna zabytku architektury i budownictwa, Ratusz. Nowe Warpno, oprac. C. Nowakowski, 2000, archiwum WUOZ w Szczecinie;

    Autorzy zdjęć i ilustracji:
  • Zdjęcia archiwalne (nr 1 – 4) z publikacji: W. Łopuch, Nowe Warpno i okolice. Neuwarp und Umgebung, Szczecin 2010, s. 140, 143, 201, 294;
  • Archiwum WUOZ o. Szczecin – W. Wojtkiewicz (zdjęcie nr 5), autor nieznany (zdjęcia nr 6 - 7);
  • W. Witek (zdjęcia nr 8 – 12 i 17);
  • Biuro Dokumentacji Zabytków – K. Tymbarski (zdjęcia nr 14 – 16 i 18 - 28);