Kuźnia w Dolsku wybudowana została w 1781 roku, związana pierwotnie z miejscowym majątkiem. Budynek wzniesiony w konstrukcji ryglowej, kilkakrotnie remontowany i częściowo przemurowany, zrekonstruowany w 2010 roku po katastrofie budowlanej. Jest to unikatowy przykład XVIII-wiecznej, wiejskiej kuźni podcieniowej, wzniesionej w tradycyjnej konstrukcji ryglowej (szachulcowej).

Obiekt wpisany do rejestru zabytków: nr A-422 / 1955 r.

Słowa kluczowe: kuźnia, podcień, konstrukcja ryglowa – szachulcowa, glina, cegła, kamień

Poniższe wideo "Kuźnia w Dolsku" wykorzystuje zewnętrzny serwis Youtube.

Alternatywny opis wideo - Kuźnia w Dolsku: Biuro Dokumentacji Zabytków w Szczecinie w ramach projektu "SKANSEN PRZY DRODZE" wykonało dokumentację fotogrametryczną kuźni podcieniowej w miejscowości Dolsk, w powiecie myśliborskim, w gminie Dębno. Kuźnia usytuowana jest pośrodku wsi jako budynek wolnostojący przy skrzyżowaniu głównych dróg wiejskich. Od strony ściany północnej rozciąga się niezabudowana przestrzeń, a od południa znajduje sie niewielka zagroda, najprawdopodobniej należąca kiedyś do kowala. Kuźnię w Dolsku zbudowano w 1781 roku jako parterowy, jednownętrzowy budynek słupowo-ryglowy, założony na planie prostokąta, ze słupowym podcieniem od strony drogi, w szczycie zachodnim. Niewielką, prostopadłościenną bryłę przekryto dachem dwuspadowym. Zarówno frontowa ściana zachodnia, jak i boczna elewacja południowa zachowały pierwotną konstrukcję słupowo-ryglową ze strychułowym wypełnieniem kwater. Trójkątne szczyty, za szalunkiem z desek, również kryją konstrukcję szkieletową. Natomiast elewacje wschodnia oraz północna są w znacznej części przemurowane cegłą i kamieniem polnym. Frontowy podcień tworzony przez pięć słupów skrywa drzwi wejściowe. Na belce nadproża umieszczono datę 1781, poprzedzoną gmerkiem przedstawiającym kowalskie cęgi. Nie zachowało się oryginalne wyposażenie kuźni, na które składało się: palenisko z okapem, kowadło, naczynie z wodą do hartowania żelaza, miech oraz narzędzia kowalskie. Obecny wystrój stanowią natomiast elementy ekspozycji muzealnej narzędzi kowalskich i techniki wiejskiej. Początkowo budynek stanowił własność tutejszego majątku należącego do von Luedersa, a później do rodziny von Tresckow. W 1 poł. XIX wieku, po przeprowadzeniu separacji guntów, wszedł w skład gminy wiejskiej. W okresie międzywojnia funkcjonował tutaj warsztat kowalsko-ślusarski. Po 1945 roku, przejęta przez gminę Dębno kuźnia przestała być użytkowana. Od tej pory ulegała stopniowej degradacji, pomimo przeprowadzonego w latach 50. XX wieku doraźnego remontu, w trakcie którego ostatecznie pozbawiono obiekt pierwotnej funkcji przez usunięcie paleniska i komina. Po katastrofie budowlanej w 2009 roku, polegającej na zawaleniu się części obiektu, został on pieczołowicie zrekonstruowany już rok później. W 2014 roku kuźnia znalazła się wśród laureatów ogólnopolskiego konkursu "Zabytek Zadbany"; wyróżniona w kategorii: adaptacja obiektów zabytkowych za przykładowe uratowanie historycznego budynku wiejskiego z jak największym zachowaniem elementów autentycznych i przeznaczeniem na potrzeby społeczności lokalnej. Obecnie kuźnia w Dolsku jest jednym z najcenniejszych zabytków techniki wiejskiej, najstarszym zachowanym na terenie województwa zachodniopomorskiego przykładem szachulcowej kuźni podcieniowej.

Poniższa prezenetacja "Model 3D - Kuźnia w Dolsku" w technologii rzeczywistości wirtualnej i rozszerzonej wykorzystuje zewnętrzny serwis Sketchfab i ma rozmiar około 310MB.

Alternatywny opis prezentacji "Model 3D - Kuźnia w Dolsku": Mały budynek drewniano-kamienny z ostrym dachem. Widoczna kostrukcja budynku w formie szachownicy. Wejście za drewnianymi słupami. W środku narzędzia kowalskie.