Słowniczek terminologiczny budynków ryglowych

  • cegła surowa (niewypalana) – materiał budowlany wykonany z gliny lub gliny zmieszanej ze słomą (sieczką), wysuszony na słońcu, stosowany głównie do wypełniania pól międzyryglowych ścian wewnętrznych
  • cegła ceramiczna (maszynowa) – materiał budowlany otrzymywany z glin, łupków, mułków oraz lessów, wypalany, służący głównie do wypełniania pól międzyryglowych ścian obwodowych
  • fach – popularna (niemiecka) nazwa pola zawartego pomiędzy słupem i ryglem ściany budynku ryglowego
  • kołkowanie – rodzaj połączenia ciesielskiego z zastosowaniem drewnianego kołka wbitego w otwory nawiercone w zakończeniach łączonych elementów
  • lico ściany – powierzchnia utworzona przez zewnętrzne powierzchnie elementów szkieletu konstrukcyjnego ściany ryglowej i wypełnienia pól międzyryglowych
  • ława fundamentowa – rodzaj fundamentu wykonanego najczęściej z kamieni polnych przenoszącego obciążenia ścian bezpośrednio na grunt
  • miecz – element szkieletu konstrukcyjnego ściany ryglowej lub więźby dachowej; krótka, czasami dekoracyjnie opracowana lub łukowato wygięta beleczka, wspierająca inne elementy konstrukcyjne
  • mur pruski – jedna z potocznie stosowanych nazw, określających konstrukcję ryglową, najczęściej w odniesieniu do obiektów, w których wypełnienie pól międzyryglowych stanowi cegła ceramiczna
  • nakładka – rodzaj połączenia ciesielskiego stosowanego w szkielecie konstrukcyjnym ścian ryglowych; połączenie elementów na długości bądź w narożnikach; w zakończeniach łączonych elementów dokonuje się wycięcia połowy ich grubości, a spasowane części łączy się drewnianym kołkiem
  • oczep – element szkieletu konstrukcyjnego ściany ryglowej; poziomo ułożona belka, łącząca od góry słupy ściany ryglowej
  • podmurówka – górna część ławy fundamentowej, niwelująca nierówności terenu i zapewniająca wypoziomowanie podwaliny
  • podwalina – element szkieletu konstrukcyjnego ściany ryglowej; pozioma belka ułożona na podmurówce, wykonywana często z drewna dębowego, a jej przekroje były większe niż pozostałych elementów szkieletu konstrukcyjnego
  • rygiel – element szkieletu konstrukcyjnego ściany ryglowej; pozioma belka usytuowana pomiędzy dwoma słupami
  • słup – element szkieletu konstrukcyjnego ściany ryglowej; pionowa belka spięta ryglami
  • strychulec – element wypełnienia pola międzyryglowego; drewniany palik owinięty warkoczem słomianym i wylepiony gliną, osadzony w gniazdach rygli
  • szachulec – jedna z potocznie stosowanych nazw, określających konstrukcję ryglową
  • szkielet konstrukcyjny – wykonany przez cieślę z elementów drewnianych: podwalin, słupów, rygli, zastrzałów, mieczy i oczepów nośny ustrój konstrukcyjny ściany lub ścian ryglowych budynku
  • wypełnienie pola międzyryglowego – rodzaj materiału umieszczanego pomiędzy elementami szkieletu konstrukcyjnego ściany ryglowej; najczęściej stosowane były: strychuły, cegła ceramiczna lub cegła surowa
  • zacios – ślad w materiale drewnianym, powstały wskutek obróbki elementów szkieletu konstrukcyjnego przez cieślę, posługującego się toporem lub innym narzędziem skrawającym lub tnącym
  • zamek – rodzaj połączenia ciesielskiego stosowanego w szkielecie konstrukcyjnym ścian ryglowych w łączeniu elementów na długości, bądź przy ich węgłowaniu; po scaleniu obu łączonych elementów połączenie wzmocnione kołkiem
  • zastrzał – element szkieletu konstrukcyjnego; ukośnie umieszczona w ścianie budynku belka, spinająca najczęściej podwalinę z oczepem