Dzwonnica w Tychówku
Dzwonnica przykościelna w Tychówku to unikatowy przykład ryglowej wieży, o prostej formie i niewielkiej kubaturze. XVIII-wieczna dzwonnica, mimo utraty pierwotnej funkcji, stanowi relikt zabudowy historycznej działki kościelnej.
Obiekt ujęty w wojewódzkiej ewidencji zabytków
Słowa kluczowe: dzwonnica, konstrukcja ryglowa, drewno, cegła
Lokalizacja
Zobacz lokalizacje na mapie OpenStreetMap
Dzwonnica znajduje się w centrum wsi, w obrębie dawnego cmentarza przykościelnego, w południowo-zachodniej części działki. Ryglowy kościół jest w stanie ruiny (zawalony). Na terenie cmentarza zachowały się elementy starodrzewu oraz pomnik (z lat 20. XX wieku) poświęcony mieszkańcom wsi poległym w czasie I wojny światowej.
Historia
Dzwonnica wzniesiona została - prawdopodobnie - w 1739 roku wraz z nowym kościołem, zbudowanym w miejscu świątyni średniowiecznej. W tym czasie właścicielami wsi i fundatorami kościoła (z dzwonnicą) była rodzina von Kleist. Wcześniej Tychówko stanowiło stare lenno rodu von Bonin - do 1685 roku, kiedy zostało sprzedane Peterowi Ernestowi von Kleist. Na początku XX wieku dzwonnica została odnowiona.
Dzwonnica do 1945 roku służyła na potrzeby kościoła ewangelickiego, a od 1958 roku kościoła rzymskokatolickiego, p.w. św. Józefa, należącego do parafii w Byszynie. Do 1998 roku znajdowały się tutaj dwa nieduże dzwony: spiżowy ufundowany w 1848 roku przez Otto i Ferdinanda von Kleist-Retzow z Kikowa oraz dzwon żelazny z 1 ćwierci XX wieku. Obecnie obiekt nie jest użytkowany.
Opis
Wolnostojąca dzwonnica wzniesiona jest na planie zbliżonym do kwadratu, o prostopadłościennej bryle, nakryta dachem dwuspadowym; wysokość całkowita wynosi 5,6 m. Ściany wykonane są w konstrukcji ryglowej. Szkielet składa się z rytmicznie rozmieszczonych słupów (po 3 w ścianie), ułożonych na kamiennej podmurówce, spiętych od góry oczepem i połączonych dwoma poziomami rygli. Wypełnienie pól międzyryglowych stanowi cegła ceramiczna, otynkowana. Kwatery dolne stężone są zastrzałami (pochylonymi na zewnątrz), a w polach górnych umieszczono krótkie miecze połączone na nakładkę z belką oczepową. Wszystkie złącza ciesielskie są kołkowane. Trójkątne szczyty są otwarte – stanowią otwory dzwonne (akustyczne).
Wnętrze jednoprzestrzenne, z wmontowanymi belkami jarzmowymi (do zawieszenia dzwonów) podpartymi mieczami. Do środka prowadzą jednoskrzydłowe drzwi deskowe. Obecnie budynek nieużytkowany, bez dzwonów.
Fotogrametria
Poniższa prezenetacja w technologii rzeczywistości wirtualnej i rozszerzonej "Model 3D - Dzwonnnica w Tychówku" wykorzystuje zewnętrzny portal Sketchfab i ma rozmiar około 140MB.
Alternatywny opis prezentacji "Model 3D - Dzwonnnica w Tychówku": Mały budynek drewniano-ceglany z ostrym dachem i jednym wejściem. Widoczna konstrukcja budynku w formie szachownicy.
Źródła
- Bibliografia:
- Karta ewidencyjna zabytku architektury i budownictwa, Kościół. Tychówko, oprac. J. Kowalczyk, 1998, archiwum WUOZ Delegatura w Koszalinie;
- Autorzy zdjęć i ilustracji:
- W. Witek (zdjęcia nr 1 - 3);
- Biuro Dokumentacji Zabytków – K. Tymbarski (zdjęcia nr 4 – 8 i ilustracje nr 10 - 27);